Nội Dung

Việt Nam và Trung Quốc cần ưu tiên hàng đầu thúc đẩy hợp tác đường sắt

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế khu vực ngày càng sâu rộng, việc phát triển hệ thống hạ tầng giao thông xuyên biên giới, đặc biệt là đường sắt, trở thành một ưu tiên chiến lược đối với nhiều quốc gia. Trong đó, hợp tác đường sắt giữa Việt Nam và Trung Quốc đang được nhìn nhận là một trong những yếu tố then chốt góp phần tăng cường kết nối, thúc đẩy thương mại và nâng cao năng lực cạnh tranh khu vực.

Hợp tác đường sắt – chìa khóa cho phát triển bền vững

Việt Nam và Trung Quốc là hai quốc gia láng giềng có đường biên giới dài hơn 1.400 km, với nhiều cửa khẩu quan trọng như Lào Cai, Hữu Nghị, Móng Cái… Việc kết nối hạ tầng giao thông, đặc biệt là đường sắt, giữa hai nước không chỉ phục vụ vận chuyển hàng hóa, hành khách mà còn mở rộng giao lưu văn hóa, du lịch và đầu tư.

Theo nhiều chuyên gia kinh tế, đường sắt là phương thức vận tải có chi phí thấp, an toàn, thân thiện với môi trường và đặc biệt phù hợp với vận tải hàng hóa khối lượng lớn. Với xu hướng chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, đầu tư vào hạ tầng đường sắt xuyên biên giới là một bước đi chiến lược.

Tình hình hiện tại: Cần một cú hích đột phá

Hiện nay, hệ thống đường sắt giữa Việt Nam và Trung Quốc vẫn chưa được khai thác tối ưu. Mặc dù có tuyến đường sắt liên vận quốc tế giữa ga Gia Lâm (Hà Nội) – Nam Ninh – Bắc Kinh, nhưng hạ tầng và tần suất khai thác còn hạn chế. Ngoài ra, sự không đồng bộ trong khổ đường ray (Việt Nam sử dụng khổ ray 1.000 mm, trong khi Trung Quốc dùng 1.435 mm) cũng là một rào cản kỹ thuật cần được giải quyết.

Việc thiếu các tuyến đường sắt xuyên suốt từ miền Bắc Việt Nam tới các trung tâm kinh tế lớn của Trung Quốc đang hạn chế tiềm năng hợp tác kinh tế, thương mại song phương. Thống kê cho thấy, phần lớn hàng hóa xuất nhập khẩu giữa hai nước vẫn chủ yếu vận chuyển bằng đường bộ, gây áp lực lớn lên hạ tầng, phát sinh chi phí logistics và làm giảm năng lực cạnh tranh.

Cơ hội từ sáng kiến “Vành đai và Con đường” (BRI)

Sáng kiến “Vành đai và Con đường” do Trung Quốc khởi xướng đang mở ra nhiều cơ hội cho các nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, kết nối với hệ thống hạ tầng khu vực và toàn cầu. Trong khuôn khổ này, đường sắt đóng vai trò trụ cột trong việc hình thành mạng lưới logistics liền mạch, giảm thiểu chi phí và thời gian vận chuyển.

Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng lợi thế địa lý chiến lược và vai trò trung chuyển để kết nối các tuyến đường sắt Trung Quốc với các quốc gia Đông Nam Á như Lào, Campuchia, Thái Lan… Thúc đẩy hợp tác đường sắt Việt – Trung không chỉ phục vụ mục tiêu song phương, mà còn mang tính khu vực và quốc tế.

Ưu tiên hàng đầu trong hợp tác song phương

Tại các cuộc gặp cấp cao gần đây, lãnh đạo hai nước đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường kết nối hạ tầng, đặc biệt là đường sắt. Việc đưa hợp tác đường sắt vào nhóm các ưu tiên hàng đầu trong quan hệ Việt – Trung là bước đi cần thiết để thúc đẩy phát triển thực chất, bền vững.

Trong thời gian tới, hai bên cần nhanh chóng triển khai các dự án trọng điểm như:

Nâng cấp tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng theo chuẩn khổ ray quốc tế.
Xây dựng các tuyến đường sắt mới kết nối khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái, Đồng Đăng với hệ thống đường sắt phía Nam Trung Quốc.
Tăng cường đầu tư chung hoặc kêu gọi vốn từ các định chế tài chính đa phương cho các dự án đường sắt xuyên biên giới.

Hài hòa lợi ích – nền tảng hợp tác lâu dài

Việt Nam và Trung Quốc cần ưu tiên hàng đầu thúc đẩy hợp tác đường sắt

Dù hợp tác đường sắt mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng cần giải quyết hài hòa lợi ích của cả hai phía. Vấn đề về công nghệ, vốn đầu tư, quy chuẩn kỹ thuật cần có sự đồng thuận và minh bạch. Đặc biệt, cần đảm bảo rằng các dự án không gây rủi ro tài chính hay ảnh hưởng đến chủ quyền hạ tầng của Việt Nam.

Đồng thời, Việt Nam cần chủ động trong việc xây dựng chiến lược phát triển đường sắt quốc gia, xác định rõ vị trí và vai trò của hợp tác với Trung Quốc trong tổng thể quy hoạch giao thông.

Kết luận: Hợp tác đường sắt – nền móng cho tương lai

Trong bối cảnh mới, khi nhu cầu kết nối khu vực tăng cao và biến đổi khí hậu đặt ra thách thức toàn cầu, phát triển hạ tầng bền vững, đặc biệt là đường sắt xuyên biên giới, trở thành yêu cầu cấp thiết. Việt Nam và Trung Quốc, với tiềm năng và nhu cầu thực tiễn, cần coi hợp tác đường sắt là ưu tiên hàng đầu trong quan hệ song phương.

Nếu được thúc đẩy đúng hướng, đây sẽ là nền tảng vững chắc cho tăng trưởng kinh tế, thương mại, du lịch và hợp tác khu vực trong nhiều thập kỷ tới.