Nội Dung
Trong những năm gần đây, chính phủ Việt Nam đã có nhiều đề xuất và thảo luận xoay quanh việc sáp nhập một số tỉnh, đặc biệt là các tỉnh có quy mô dân số nhỏ, địa hình phức tạp hoặc chi phí hành chính cao. Đối với khu vực các tỉnh ven biên giới phía Bắc giáp Trung Quốc như Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn…, việc sáp nhập tỉnh – nếu được thực hiện một cách bài bản – sẽ mở ra nhiều cơ hội phát triển, cả về kinh tế, hạ tầng, thương mại biên mậu lẫn giao lưu văn hóa.
Chủ trương sáp nhập tỉnh tại Việt Nam bắt đầu được đưa ra từ sau năm 2019 với mục tiêu:
Tinh gọn bộ máy chính quyền, giảm chi tiêu ngân sách
Nâng cao hiệu quả điều hành, quản lý hành chính
Tạo quy mô phát triển vùng lớn hơn, có khả năng quy hoạch đồng bộ hơn
Các địa phương ven biên giới như Lào Cai – Lai Châu, Hà Giang – Cao Bằng, hoặc Lạng Sơn – Bắc Kạn… thường được đưa vào danh sách tiềm năng sáp nhập vì có diện tích rộng nhưng dân số thưa, cơ sở hạ tầng còn phân tán và phụ thuộc nhiều vào nguồn ngân sách Trung ương.
Việc sáp nhập giúp hình thành các đơn vị hành chính cấp tỉnh có quy mô lớn hơn, từ đó dễ dàng hơn trong việc quy hoạch phát triển kinh tế vùng, đặc biệt là:
Xây dựng hạ tầng biên giới hiện đại
Quy hoạch các khu kinh tế cửa khẩu (KKTCK) liên hoàn
Tăng khả năng thu hút FDI và hợp tác với các tỉnh phía Nam Trung Quốc như Vân Nam, Quảng Tây
Điển hình, nếu Lào Cai – Lai Châu hợp nhất, khu vực cửa khẩu quốc tế Lào Cai có thể trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa lớn nhất miền núi phía Bắc, kết nối hiệu quả với Côn Minh và Thành Đô (Trung Quốc).
Hiện nay, nhiều tỉnh biên giới có cửa khẩu quốc tế nhưng hoạt động vẫn còn manh mún, chưa kết nối tốt với nhau. Việc sáp nhập sẽ giúp:
Đồng bộ hóa chính sách thu hút đầu tư vào các trung tâm logistics, kho lạnh, ICD…
Hình thành các tuyến vận chuyển hàng hóa liên tỉnh liền mạch, thay vì chia cắt hành chính
Tạo điều kiện phát triển các tuyến vận tải mới: Đường sắt liên vận, đường bộ cao tốc, và logistics đường thủy nếu địa hình cho phép
Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh xuất khẩu nông sản, hàng đông lạnh từ Việt Nam sang Trung Quốc ngày càng tăng mạnh, đòi hỏi các tỉnh biên giới phải có sự phối hợp chặt chẽ.
Khi các tỉnh được sáp nhập, sẽ giúp:
Thống nhất quản lý các đồn biên phòng, trạm kiểm soát, khu vực dân cư giáp biên
Dễ triển khai các chương trình phát triển vùng dân tộc thiểu số, tránh chồng chéo
Nâng cao hiệu quả trong kiểm soát hàng lậu, gian lận thương mại, vượt biên trái phép
Ngoài ra, với quy mô lớn hơn, các địa phương sáp nhập có thể dễ huy động nguồn lực trung ương cho đầu tư quốc phòng – an ninh vùng biên, đảm bảo phòng tuyến kinh tế và địa chính trị chiến lược.
Nhiều địa phương biên giới có tiềm năng du lịch lớn: thác Bản Giốc (Cao Bằng), cột cờ Lũng Cú (Hà Giang), chợ biên giới Đồng Đăng (Lạng Sơn)… nhưng chưa được khai thác hiệu quả.
Việc sáp nhập sẽ giúp:
Xây dựng thương hiệu du lịch vùng liên tỉnh thay vì đơn lẻ
Kết nối các tour du lịch xuyên biên giới Việt – Trung
Tạo điều kiện phát triển hạ tầng giao thông và dịch vụ lưu trú đồng bộ
Bên cạnh những thuận lợi kể trên, việc sáp nhập tỉnh cũng đi kèm không ít khó khăn, nhất là tại vùng biên giới có địa hình hiểm trở và nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống:
Khác biệt văn hóa – ngôn ngữ – phong tục giữa các khu vực sát nhập
Tâm lý lo ngại về mất quyền lợi địa phương hoặc địa danh hành chính
Yêu cầu điều chỉnh toàn bộ cơ cấu chính quyền, trường học, bệnh viện…
Cần thời gian để đồng bộ hóa hệ thống dữ liệu, ngân sách và tổ chức cán bộ
Do đó, cần có quá trình tham vấn rộng rãi, minh bạch, và chuyển đổi dần dần, tránh gây xáo trộn cho người dân.
Việc sáp nhập tỉnh – nếu được triển khai hiệu quả – sẽ mở ra cơ hội phát triển đột phá cho các tỉnh ven biên giới Trung Quốc. Không chỉ giúp tinh gọn bộ máy hành chính, chính sách này còn là tiền đề để đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại và an ninh vùng biên trong giai đoạn mới.
Đối với những tỉnh như Lạng Sơn, Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng, đây có thể là “cú hích” giúp họ bứt phá, từ vai trò “vùng đệm” trở thành “cửa ngõ” chiến lược nối Việt Nam với Trung Quốc và toàn bộ khu vực Đông Á.
Đọc thêm: Hành Trình Không Giới Hạn: Từ Việt Nam Đến Tây Nam Trung Quốc
Đọc thêm: DỊCH VỤ CHUYỂN PHÁT NHANH HÀNG HÓA ĐI TRUNG QUỐC GIÁ RẺ