Nội Dung
Trong bối cảnh thương mại điện tử và logistics phát triển mạnh mẽ, chi phí vận chuyển hàng hóa đang trở thành một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu mà doanh nghiệp, chủ hàng và khách hàng cá nhân cần quan tâm.
Việc hiểu rõ những yếu tố làm tăng chi phí vận chuyển không chỉ giúp bạn kiểm soát ngân sách hiệu quả, mà còn hỗ trợ trong việc lên kế hoạch vận tải hợp lý, tối ưu chuỗi cung ứng, và nâng cao lợi nhuận kinh doanh.
Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây – để biết vì sao cùng một kiện hàng, có lúc chi phí lại cao gấp đôi và làm thế nào để tiết kiệm chi phí vận chuyển thông minh nhất!
Chi phí vận chuyển là toàn bộ các khoản chi phát sinh trong quá trình di chuyển hàng hóa từ điểm gửi đến điểm nhận. Bao gồm các chi phí như:
Phí vận tải (đường bộ, đường biển, hàng không, đường sắt…)
Phí bốc xếp, lưu kho, đóng gói
Phí hải quan, thuế, phụ phí nhiên liệu
Chi phí nhân công, bảo hiểm, và các dịch vụ kèm theo
Tùy theo loại hàng, tuyến đường và yêu cầu giao hàng (thường, nhanh, hỏa tốc…), mức chi phí có thể dao động đáng kể. Đó là lý do tại sao việc nắm rõ các yếu tố ảnh hưởng là điều bắt buộc trong quản lý logistics.
Đây là yếu tố cơ bản nhất quyết định chi phí vận chuyển.
Hàng nặng: tính theo cân nặng thực tế (kg, tấn).
Hàng cồng kềnh: tính theo “trọng lượng quy đổi” (dựa trên thể tích).
Công thức thường dùng:
👉 Trọng lượng quy đổi (kg) = (Dài x Rộng x Cao) / 5000 (đối với đường hàng không).
Ví dụ: một kiện hàng nhẹ nhưng kích thước lớn có thể bị tính phí cao hơn vì chiếm diện tích khoang vận tải.
Mẹo tiết kiệm: Đóng gói gọn gàng, giảm thể tích tối đa có thể.
Khoảng cách càng xa, chi phí càng cao.
Đối với vận chuyển nội địa, chênh lệch chi phí giữa Bắc – Trung – Nam chủ yếu do phí cầu đường, nhiên liệu, và khấu hao phương tiện.
Còn với quốc tế, chi phí còn bị ảnh hưởng bởi các tuyến bay, chi phí quá cảnh, hoặc thuế hải quan ở từng quốc gia.
Ví dụ:
Tuyến TP.HCM – Hà Nội rẻ hơn TP.HCM – Lào Cai.
Tuyến Việt Nam – Trung Quốc rẻ hơn Việt Nam – Mỹ do khoảng cách và thời gian vận chuyển ngắn hơn.
Tùy theo hình thức vận chuyển, giá cước có sự chênh lệch rõ rệt:
| Loại hình | Đặc điểm | Chi phí trung bình | Thời gian |
|---|---|---|---|
| 🚚 Đường bộ | Linh hoạt, tiện lợi | Trung bình | 1–5 ngày |
| 🚢 Đường biển | Phù hợp hàng lớn | Rẻ nhất | 5–30 ngày |
| ✈️ Đường hàng không | Nhanh, an toàn | Cao nhất | 1–3 ngày |
| 🚄 Đường sắt | Ổn định, giá tốt | Trung bình | 3–10 ngày |
Tùy theo đặc điểm hàng hóa (giá trị, trọng lượng, tính cấp thiết) mà lựa chọn phương án phù hợp để tiết kiệm chi phí.
Một số mặt hàng đòi hỏi điều kiện vận chuyển đặc biệt, làm tăng chi phí:
Hàng dễ vỡ: cần bao bì chống sốc, đóng kiện gỗ.
Hàng giá trị cao: cần bảo hiểm và bảo vệ riêng.
Hàng tươi sống, đông lạnh: cần container lạnh hoặc xe lạnh.
Hàng nguy hiểm: phải có giấy phép vận chuyển, nhân viên chuyên trách.
Các yếu tố này làm tăng chi phí đóng gói, lưu kho, bảo hiểm và nhân lực xử lý.
Hình thức giao hỏa tốc, giao trong ngày hoặc giao đêm luôn có giá cao hơn dịch vụ thông thường.
Nếu bạn cần giao trong 24–48h, phí vận chuyển có thể tăng từ 20–50%.
Các tuyến quốc tế hỏa tốc (như Việt Nam – Trung Quốc, Việt Nam – Hàn Quốc) còn có thể tăng gấp đôi do phải ưu tiên chuyến bay hoặc tuyến xe riêng.
Mẹo tiết kiệm: Nếu không quá gấp, nên chọn hình thức giao tiêu chuẩn, vừa tiết kiệm vừa đảm bảo an toàn hàng hóa.
Giá xăng dầu tăng là nguyên nhân phổ biến khiến chi phí vận chuyển leo thang.
Các công ty vận tải thường áp dụng phụ phí nhiên liệu (fuel surcharge) để bù đắp chi phí. Khoản phụ phí này thay đổi hàng tháng, tùy theo giá thị trường thế giới.
Do đó, việc theo dõi giá nhiên liệu giúp doanh nghiệp chủ động dự báo và điều chỉnh kế hoạch vận tải hợp lý.
Khi vận chuyển hàng xuyên biên giới (đặc biệt sang Trung Quốc, Mỹ, EU…), chi phí thường bao gồm:
Thuế nhập – xuất khẩu
Phí hải quan, kiểm định, chứng từ
Phí kho bãi tại cửa khẩu hoặc sân bay
Nếu không chuẩn bị hồ sơ chính xác, hàng bị giữ lại có thể phát sinh thêm phí lưu kho hoặc phạt chậm trễ.
Giải pháp: sử dụng dịch vụ của các đơn vị logistics chuyên tuyến quốc tế (như SF Express, DHL, hoặc các đối tác Việt – Trung uy tín) để giảm rủi ro và chi phí phát sinh.
Một số phụ phí thường gặp làm tăng tổng chi phí:
Phí lấy hàng tận nơi (pickup fee)
Phí giao vùng xa hoặc ngoài trung tâm
Phí đóng gói, cân lại, hoặc lưu kho lâu ngày
Phí bảo hiểm hàng hóa
Do đó, trước khi gửi hàng, bạn nên yêu cầu báo giá chi tiết, minh bạch để tránh các chi phí phát sinh ngoài dự kiến.
✅ So sánh nhiều đơn vị vận chuyển để chọn mức giá cạnh tranh nhất.
✅ Gộp đơn hàng (consolidation) để giảm chi phí trên mỗi kiện hàng.
✅ Tối ưu đóng gói, tránh thừa kích thước.
✅ Lên kế hoạch gửi hàng định kỳ để được chiết khấu tốt hơn.
✅ Sử dụng dịch vụ trọn gói (door-to-door, khai hải quan, vận chuyển) giúp giảm thời gian và phát sinh phí ngoài.
Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí vận chuyển là bước đầu tiên để quản lý chi phí logistics thông minh.
Từ trọng lượng, khoảng cách, loại hàng, hình thức vận chuyển cho đến biến động giá nhiên liệu – mỗi yếu tố đều có thể khiến chi phí thay đổi đáng kể. Bằng cách chọn đúng đối tác uy tín, lên kế hoạch vận chuyển hợp lý và tối ưu quy trình đóng gói, bạn hoàn toàn có thể tiết kiệm từ 10–30% chi phí tổng thể mỗi tháng.
Hãy nhớ: trong thế giới vận tải, “biết” là “tiết kiệm” – và một chiến lược vận chuyển thông minh chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp tăng lợi nhuận và cạnh tranh hiệu quả hơn.
Xem thêm!